14 lutego 2013

Jak kochać po włosku

Ti amo da impazzirekocham cię do szaleństwa; ti amo sopra ogni cosakocham cie ponad wszystko; ti amo da morire (w dialekcie napoletano: ti amo a schiattà/t'amo a muri)kocham cię na zabój...- przewijają się wyznania miłości we włoskich piosenkach, filmach, książkach..., a tymczasem na  ulicach słyszymy pary szepczące do siebie czule: ti voglio tanto bene. Jak więc kochać po włosku?

fot.roma.repubblica.it

Ti amo czy ti voglio bene - oto jest pytanie!...

Niektórzy twierdzą, że TI AMO brzmi o wiele silniej od popularnego VOLER BENE, ponieważ ti amo wyraża tylko jeden rodzaj uczucia: można tak powiedzieć tylko do ukochanej/ukochanego, natomiast ti voglio bene powiemy zarówno do narzeczonej/narzeczonego, jak i do rodzica, dziecka, przyjaciela, psa, itd., za każdym razem wyrażając inny odcień tego uczucia.  Inni znowu twierdzą, że ti voglio bene deklaruje tylko partner, który nie jest jeszcze gotowy na prawdziwą miłość.

Z drugiej jednak strony, trzeba pamiętać, że w języku potocznym, a w szczególności w wielu włoskich dialektach, czasownik AMARE praktycznie nie był i nadal nie jest prawie wcale używany, występuje raczej w sensie metafizycznym, wyidealizowanym.

Co więcej, niektórzy wręcz przyznają, że w ich środowisku, klasyczne włoskie ti amo może zabrzmieć aż nazbyt patetycznie, i jest odbierane jako żart, dosłownie:  prendere in giro, czyli „nabijanie się” z partnera. Natomiast wyznając poważne uczucie używają prawie zawsze wyrażenie ti voglio bene (w skrótach i sms-ach TVB), absolutnie w niczym nie ujmując natężenia i głębi ich miłości. 



fot.montanari.blogautore.repubblica.it

Chociaż, jak wiadomo, hymnem włoskich zakochanych pozostanie już chyba na zawsze piosenka w wykonaniu Umberto Tozzi - Ti amo,  to jednak wystarczy posłuchać  większości włoskich piosenek o miłości, tych tradycyjnych i tych nowoczesnych, aby przekonać się jak silnie zakorzenione w mentalności Włochów jest wyrażenie ti voglio benenp.:


Massimo Ranieri - Io te voglio bene assaje
Gianna Nannini - Ti voglio tanto bene
Tiziano Ferro - Ti voglio bene
Vasco Rossi - ti voglio bene


Zobaczmy więc wyznania miłosne w dialektach włoskich cytowane na tutejszych portalach, forach i social networks (tam, gdzie podana jest tylko dialektalna wersja ti voglio bene, oznacza, że autorzy sami przyznali, że czasownika amare poprostu nie używa się):

TICINO
ta vöri ben
BRESCIA/BERGAMO (LOMBARDIA)
ta öle bhé/ ta 'öre be/ta ole be/ta oe be
BRIANZA (LOMBARDIA)
Te ami
te vori ben
MILANO (LOMBARDIA)
te/ta vöeri ben/ te voeùri bén
MANTOVA (LOMBARDIA)
at v öi ben/at v öi an gran ben
TORINO (PIEMONTE)
ët veui bin/ vorej bin
GENOVA (LIGURIA)
Te ammu'
 T'oggiu ben' / Te voggiu ben'
VENETO
te amo 
te vojo ben/ te voio/vogio ben
PARMA (EMILIA-ROMAGNA)
at voj ben/
REGGIO EMILIA (EMILIA-ROMAGNA)
At vòj bèin
ROMAGNA
te vò ben
ABRUZZO
T-vujie bbene/t' vuj ben
MASSA (TOSCANA)
a te vodje ben
ROMA (LAZIO)
te amo
te vòjo bbène
CAMPANIA
t vogl ben/te vogl bene/te voj ben
stai rind o cor mij (napoletano)
BARI (PUGLIA)
T'aim
Ji t voggj ben/T vugghie bèn/t vuggh ben
CALABRIA
ti voju bene/ti voghiu beni 
SICILIA
t'amo
te vogghiu bene assai/ ti vogliu beni/Te voghiu benere/ti vogghiu bbene
SARDEGNA
t'amo/t'amu
Ti bollu beni/ te ollu beni

Jeśli mieszkacie we Włoszech i znacie lokalne/dialektalne wersje ti amo lub ti voglio bene, proszę podzielcie się z nami...

6 komentarzy: